Güneş öldükten sonra, Dünya'nın bir şansı var mı?

Güneş benzeri yıldız ömrünün sonuna yaklaştığında, kırmızı bir deve dönüşüyor, orijinal boyutunun yüz ila bin katı arasında büyüyor ve çevresindeki uzayı, içerisindeki gezegenlerle birlikte yutuyor.

Onyıllar boyunca astronomlar bu sürecin "öncesi" ve "sonrasını" izledi. Gezegen yıldızına çok yaklaştığında, şişmiş eski dostu onu alevler içerisinde kavurdu. Geçtiğimiz yıl MIT tarafından yürütülen bir araştırma ekibi, ölen bir yıldızı, yakınındaki gezegeni yutarken yakaladı.

Pek çok astronom, 5 milyar yıl sonra Dünya'nın kaderinin de böyle olacağını düşünüyor: Güneş büyüyecek ve sonunda Merkür, Venüs ve Dünya'yı yutacak. Ancak Hawaii'de yer alan W. M. Keck Gözlem Evi'nin 10 metrelik teleskobu farklı bir potansiyel sonuç olabileceği iddiasında. Samanyolunda, 4 bin ışık yılı kadar uzağımızda bilim insanları bir zamanların aktif yıldızından geriye kalan solgun çekirdek olan beyaz cüce yıldızın yörüngesinde dönmeyi sürdüren karasal bir dünya olduğunu gördüler.

Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nde Astronomi Bölüm Başkanı Jessica Lu şöyle diyor: "Dünya bu kırmızı dev dönemini atlatabilir mi bilmiyoruz. Ancak kesinlikle en önemli şey, Güneş kırmızı deve döndüğü zaman, Dünya'nın onun tarafından yutulmayacağı. Bu sistem, bir zamanlar Dünya'ya benzer bir yörüngeye sahip, Dünya benzeri bir gezegen ve kendi yıldızının kırmızı dev evresinden sağ çıkabilmiş."

Astronom Kemin Zhang Berkeley'de doktora öğrencisi iken onun tarafından yürütülen araştırma, Doğa Astronomisi dergisinde yayınlandı. Keşfedilen öte gezegenin sistemi Güneş'in kütlesinin yarısına sahip beyaz cüce, ki bu yıldızlar kahverengi cüce olarak da adlandırılıyor ve Dünya boyutlarında bir gezegenden oluşuyor.

Bu kadar uzaktaki sistemi izleyebilmek "mikromerceklenme" adlı doğan fenomen ile mümkün oluyor. Mikromerceklenme, teleskobun görüş alanını gökyüzündeki devasa bir büyüteçmişçesine genişletiyor.

Araştırma, orta boy yıldız kırmızı dev olarak genişledikçe, küçülen kütlesinin gezegenlerini daha uzak yörüngeler ittiğini öne sürüyor. Eğer bu senaryo bizim sistemimizde de yaşanırsa, Dünya'nın biraz daha uzun süre yaşama ihtimali olabilir.

Kırmızı dev evresinin sonuna doğru, Güneş muhtemelen bir beyaz cüceye dönüşecek ve kütlesinin yarısını korurken, yaklaşık Dünya kadar boyutları olacak. Bu noktada, Dünya mevcut yörüngesinin iki katı genişliğinde bir yörüngeye ulaşacak.

İki yıl önce James Webb Uzay Teleskobu göreve başladığında, NASA dış katmanlarını dökmüş bir beyaz cüceyi çevreleyen gaz bulutu olan Güney Halka Bulutsusu'nun oldukça ayrıntılı bir görüntüsünü yakaladı.

Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'nde görevli astronom Klaus Pontoppidan, kendi ömrünün yarısına geldiği tahmin edilen Güneş için, "aslında yolun yarısında" ifadesini kullanmıştı.

Zhang, Dünya'daki yaşamın sonunun çok daha önce geleceğini, gezegen Güneş'in kırmızı dev evresine geldiğinde bunun yaşanacağını işaret ediyor. Kaçak sera etkisinin Dünya'daki tüm okyanusları sadece bir milyar yılda buharlaştırması bekleniyor.

Fakat bizim için ufak bir umut ışığı daha var: Güneşin kırmızı dev hâli büyürken, Güneş Sistemi için yaşanabilir bölge Jüpiter ve Satürn'e kadar uzanacak. Belki de gaz devlerinin uyduları Europa, Callisto, Ganymede ve Enceladus, buzdan kabukları eridiğinde, yaşama uygun su dünyaları haline gelebilirler.

Zhang sözlerini şöyle bitiriyor: "Bence, böylesi bir durumda insanlık oraya göç etmeli."