KODA Çalıştay Raporu: Afet bölgelerinde en büyük ihtiyaç barınma ve psikolojik destek

Köyde yetişen çocukların eğitim süreçlerini iyileştirme hedefiyle 8 yıldır çalışmalar yürüten Köy Okulları Değişim Ağı’nın (KODA), “Afet Sonrası Kırsalda Eğitim” başlıklı çalıştayı Ankara’da düzenlendi. Çalıştaya Adıyaman, Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep ve Elazığ bölgelerinde çalışan öğretmenler, bölgede aktif rol alan kamu görevlileri, düşünce kuruluşları ve sivil toplum kuruluşu yetkilileri katıldı. Çalıştayda Türkiye’de doğal afetten etkilenen kırsal bölgelerdeki zorluklar ele alındı. 6 Şubat 2023, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından eğitim alanında yapılan müdahalelerin özellikle kırsal ve kentsel bölgelerdeki ayrımı derinleştirdiği belirtildi. Barınma, su ve elektrik gibi altyapı hizmetleri konularında yaşanan sıkıntıların devam ettiği ve yaşamsal ihtiyaçların öncelikli olarak karşılanmasının gerekliliği paylaşıldı. 

Acil ihtiyaçlar: Barınma, altyapı sorunlarının çözümü ve psikolojik destek 

Çalıştayın odağında afet bölgelerinde görev yapan öğretmenler, aileler ve çocuklar vardı. Öğretmenlerin öne çıkan acil ihtiyaçları arasında, barınma ve altyapı sorunları, psikososyal/danışma destek ihtiyacı ve koordinasyon başlıkları yer aldı. Bununla beraber eğitimin kent odaklı bir bakış açısıyla düzenlenmesi sebebiyle kırsaldaki engelliler ve göçmenler gibi dezavantajlı grupların ihtiyaçlarının da kamu politikalarında yer alması gerektiğine dikkat çekildi. Ayrıca raporda sivil toplum ve kamu iş birliğinin güçlenmesi gerektiğine vurgu yapıldı. Mevcut izin süreçlerinin uzun olmasının, uzman ekiplerin sahanın ihtiyaçlarını hızlı ve etkin bir biçimde karşılamada engel teşkil ettiği belirtildi. Veri eksikliğinin ve kurumlar arasındaki verilerin tutarsızlığının da süreci olumsuz etkilediğine dikkat çekildi. KODA tarafından afet bölgelerindeki aileler özelinde yapılan gözlemlerde, çocukların ve gençlerin sosyalleşme alanlarının az olması ve konteyner kentlerdeki güvenlik sorunlarının halen devam ettiğine işaret edildi. 

Çözüm önerileri tartışıldı 

Afet bölgelerinde eğitim kapsamında doğan ihtiyaçlara yönelik çözümlerin tartışıldığı çalıştayda, kamu çalışmaları kapsamında öğrencilere koşulsuz nakil hakkı, pansiyonlu okul, konteyner okul, mobil psiko-sosyal hizmet birimleri, gönüllü öğretmen uygulamaları, STK iş birlikleriyle destek programları düzenlenmesi ve kardeş okul projeleri önerileri getirildi. Sivil toplum çalışmaları kapsamında; öğretmenlerle yapılan dayanışma ağları, deneyim paylaşımları, ihtiyaç analizi, bilgilendirme çalışmaları, savunuculuk, mobil eğitim uygulamaları ve atölyelerin yapılabileceğine dikkat çekildi. Bireysel inisiyatiflerin ise, yerel eğitmenlerin sahada görev alabilmesi ve ulaşımları için araç paylaşımı sağlanabilmesi, çadır alanlarının kurulması ve etüt merkezlerinin açılması gibi konuları değerlendirerek destek olabilecekleri belirtildi.